Nie umiem w tak piękny i efektowny sposób opowiadać o symbolice i numerologicznej potędze trójki jak Paweł Szamburski. Co więcej, on tę swoistą metafizykę liczb przekuwa w dźwięki próby najwyższej – posłuchajcie chociażby wydanego w tym roku albumu Nizozot jego tria (a jakże!) Bastarda. Mnie „3” kojarzy się przede wszystkim z legendarnym już modelem samochodowym produkowanym przez pewien trzy(!)literowy koncern z Monachium. Niewiele z tego wszystkiego interesować musi trębacza Piotra Damasiewicza, zwłaszcza że z tego co wiem, to woli ośmioliterowców ze Stuttgartu. Być może jest tak, że z trójkami łączy go tyle, co kot napłakał. Na pewno jednak w ostatnim czasie nagrał co najmniej trzy wyjątkowe płyty…

Dwa duety i jeden kwintet – tak w ujęciu statystycznym opowiedzieć można o płytach The Way, The Truth and The Life, Krew oraz Skawa. Wszystkie te nagrania znajdują jednak wspólny mianownik, choć na szczęście o sztampie i ujednoliceniu mowy być nie może. To wymiar metafizyczno-kontemplacyjny. Aspekt ten odnajdziemy jednak nie tyle w narracji i oprawie płyty (na szczęście!), co w samej muzyce i doborze dźwięków. Odnoszę wrażenie, że Damasiewicz jest artystą, dla którego muzyka jest czymś o wiele bogatszym, niż tylko zjawiskiem z poziomu estetycznego. Dla mnie każdym dźwiękiem próbuje on zmienić świat. Co bardziej cyniczni powiedzą, że oczywiście to niemożliwe. I pewnie mają rację, lecz z drugiej strony przysłuchiwanie się tym pełnym przekonania próbom zmiany świata zapewnia doprawdy wyjątkowe doznania.

Piotr Damasiewicz & Kuba Wójcik – Krew

(L.A.S. listening and sounding, 2023)

Wspomniane trzy płyty poukładać można na podstawie ich intensywności i „gęstości” natężenia dźwięku. Krew to pełne ambientowej przestrzeni nagranie stworzone przez Damasiewicza wraz ze starym muzycznym druhem – gitarzystą Kubą Wójcikiem. Pozornie dzieje się na nim niewiele, dominuje pewien nieco noise’owy (lecz zdecydowanie nie w klimacie harsh noise wall) szum, który wbrew pozorom koi i przynosi nieoczywiste chwile uspokojenia skołatanych nieraz nerwów. Panowie skromnymi środkami wytwarzają atmosferę wyczekiwania. Narracja płyty płynie niezwykle wolno, a w momencie, w którym już naamen wciągnięci jesteśmy w pejzażowy świat duetu, wyłania się delikatna, powłóczysta i pełna wewnętrznego napięcia fraza trąbki Damasiewicza.

Piotr Damasiewicz & Dominik Wania – The Way, The Truth and The Life. According to Artur Olender

(Artvc Artur Olender, 2023)

Nieco inny wymiar estetycznego skupienia Damasiewicz prezentuje na płycie The Way, The Truth and The Life nagranej z Dominikiem Wanią. Pianista ten od paru dobrych lat w swoim sposobie gry na instrumencie przywołuje kategorię, która w sztuce awangardowej od kilkudziesięciu lat jest w zdecydowanym odwrocie. Chodzi o… piękno. Wartość, która stanowiła trzon myślenia o sztuce w wiekach poprzednich, w sztuce XX i XXI wieku stała się reliktem przeszłości, lamusiarskim krzykiem boomerów i innych podejrzanych typów. Uwielbiam skandal, kontrowersję i operowanie przemocą w sztuce (i tylko w sztuce!), lecz w pięknie tkwić potrafi potężna siła. Wania w skromny i pełen szacunku wobec instrumentu sposób owo muzyczne piękno ożywia, potrafi przemienić je w krystalicznie czystą formę muzyczną.

Nie jest jednak absolutnie tak, że Wania kradnie show Damasiewiczowi. Oto mamy do czynienia (a w zasadzie – słuchania) z pełnym wrażliwości i czułości dialogiem fortepianu i trąbki. W tych minimalistycznie zaaranżowanych pieśniach Artura Olendra (pomysłodawcy płyty) wybrzmiewa tak wiele dźwiękowej głębi, że cały ten egzystencjalny wymiar tworzący koncepcję płyty staje się wręcz fizycznie wyczuwalny. Rzadkie to osiągnięcie, któremu dorównać na polskiej scenie jazzowej może naprawdę niewielu artystów (niezauważenie w tym kontekście pianistki Anny Jopek byłoby jednak co najmniej dużym nietaktem).

Piotr Damasiewicz / Liba Villavecchia / Grzegorz Lesiak / Alex Reviriego / Vasco Trilla – Skawa

(C&P Grzegorz Lesiak & L.A.S. listening and sounding, 2023)

Skawa, którą obok Damasiewicza stworzyli saksofonista Liba Villavecchia, gitarzysta Grzegorz Lesiak, kontrabasista Alex Reviriego oraz perkusista Vasco Trilla, to wyraz otwarcia się na drugiego. Zaklaskać w łapki mogliby więc miłośnicy filozofii dialogu spod znaku Martina Bubera czy Emmanuela Levinasa, wszak i dialogikom, i Damasiewiczowi mimo oczywistych różnic, chodzi mniej więcej o to samo. Muzyka kwintetu opiera się na odważnym podążaniu kolejnymi tropami wyznaczanymi przez każdego z instrumentalistów. W swych ambientowych przestrzeniach Skawa raz na jakiś czas przypominać może pejzaż, który znamy z Krwi, jednak sam sposób zagospodarowania tej przestrzeni jest nieco inny.

Frazowanie instrumentów jest o wiele bardziej wybuchowe, nacechowane niepokojem oraz pewną dozą gwałtowności.Przywołuje to wszystko być może bardziej ducha kolektywnej improwizacji niż posągowego skupienia, jednak ów refleksyjny wymiar, tak charakterystyczny dla twórczości Damasiewicza, nadal na tym nagraniu bardzo wyraźnie pobrzmiewa. To po prostu nieco inny odcień zadumy, przecież nie zawsze przybierać ona musi formę zbliżoną do tej z nieco kiczowatej i przesadnie wyeksploatowanej w kulturze słynnej rzeźby Auguste’a Rodina…

Nie chcę popadać w górnolotne frazesy, gdyż te po prostu mnie obrzydzają, jednak przyznać muszę, że rozwój artystycznej kariery Piotra Damasiewicza jest co najmniej imponujący. Jestem przekonany, że oto na naszych oczach (a w zasadzie – w uszach) kształtuje się twórczość, która w dużej mierze zdominuje przyszłą narrację o polskim jazzie lat dwudziestych (XXI wieku, rzecz jasna). Damasiewicz w artystycznie porywający sposób zmusza nas do tego, żebyśmy choć na chwilę się zatrzymali i zadumali. A to, wierzcie mi, ogromne wyzwanie, któremu trębacz naprawdędaje radę.

Jędrzej Janicki