Wywiad

Piotr Scholz: Modalizm z innego świata

Obrazek tytułowy

fot. Krystian Daszkowski

Piotr Scholz Birds From Another Planet


Modalizm z innego świata

Piotr Scholz – gitarzysta, kompozytor, aranżer i dyrygent. Wykładowca w Instytucie Instrumentalistyki Jazzowej Akademii Muzycznej w Łodzi. Współtwórca Weezdob Collective, a także lider Piotr Scholz Sextet oraz PJPOrchestra. Współpracował z Jean-Lukiem Pontym, Stanleyem Jordanem, Caroline Davis, Włodkiem Pawlikiem i Leszkiem Możdżerem. Jest laureatem wielu nagród, m.in. Grand Prix Lotos Jazz Festival XVII Bielskiej Zadymki Jazzowej, Grand Prix Jazz nad Odrą, Grand Prix Jazzfruit na Mladí ladí Jazz Festival w Pradze. W 2016 roku ukazała się debiutancka płyta Piotra Scholza Suite The Road, a w czasie pandemii nagrał wraz z Kasią Osterczy album At Home. Najnowsze dzieło gitarzysty to napisana w czasie studiów doktoranckich około 50-minutowa kompozycja Birds From Another Planet na big-band, która ukaże się na płycie 15 października.

Aya Al Azab: Tworzysz kilka zespołów, nagrywasz, prężnie działasz w kręgach akademickich, obroniłeś doktorat. Jak udało ci się znaleźć czas, uporządkować myśli, a nawet odizolować się od tych wszystkich obowiązków, by stworzyć tak skomplikowane w swej strukturze dzieło jak Birds From Another Planet?

Piotr Scholz: Myślę, że to dlatego, że byłem i nadal jestem, chociaż w mniejszym stopniu, pracoholikiem, a także człowiekiem idei. W kwestii muzyki – jeżeli w coś głęboko wierzę, to nie jest dla mnie istotne, czy dany projekt odniesie sukces finansowy, czy jest opłacalny, czy zdobędę większą liczbę odbiorców, o czym może świadczyć moja poprzednia autorska płyta na orkiestrę jazzową i obecna na jeszcze większy zespół, czyli big-band. Gdybym nie wyznawał tych wartości i zasad, to żadna z tych płyt czy projektów nie powstałaby, ponieważ nie przynoszą one sukcesów ekonomicznych. Nie utożsamiam zysków z czymś wartościowym. Włożyłem w każdy projekt mnóstwo czasu i pracy. Z mojego punktu widzenia był to olbrzymi rozwój, nie tylko mnie jako muzyka, ale przede wszystkim jako człowieka. Domyślam się, że może to brzmieć bardzo naiwnie czy infantylnie, ale jest to zgodne z prawdą. Każda z moich aktywności dotyczy muzyki, dlatego potrafię świetnie sobie radzić na różnych polach związanych z wykonawstwem, edukacją czy kompozycją. Wszystkie aktywności są dla mnie równie ważne i daję z siebie wszystko, co najlepsze, zwłaszcza przekazując swoją wiedzę młodszemu pokoleniu.

Pisałeś prace dyplomowe o modalizmie Oliviera Messiaena we współczesnej muzyce jazzowej, roli dyrygenta i orkiestry jazzowej. Zainteresowania naukowe odzwierciedlają twoją działalność muzyczną, bo założyłeś orkiestrę jazzową, kompozycje na najnowszej płycie są napisane także na dużą obsadę instrumentalną – big-band. Sama konstrukcja tego dzieła jest niejako zainspirowana Messiaenem? Dobrze rozumiem tytuł Birds From Another Planet – jako nawiązanie do twórczości Messiaena, w którego twórczości i życiu ptaki były kluczowe?

Bardzo dziękuję za to pytanie. Zdecydowanie jestem zwolennikiem konstruktywnego poszukiwania nowych środków ekspresji, przekazu czy technik kompozytorskich. Myślę, że w zgłębianiu wiedzy, czyli nauce, w analizie dzieł wybitnych muzyków i kompozytorów można znaleźć interesujące nas zagadnienia wykonawcze czy twórcze, które staną się bazą do stworzenia czegoś własnego. Dzięki temu wprowadzamy nową jakość w przyszłość. Dobrym przykładem mojego osobistego podejścia do własnego rozwoju jest Birds From Another Planet. To tytuł, który nawiązuje do ogromnej pasji Oliviera Messiaena, jaką była ornitologia.

Słowo „bird” symbolizuje modalizm Oliviera Messiaena. Jednocześnie ma ogromne znaczenie w muzyce jazzowej ze względu na postać Charliego Parkera, który posiadał taki przydomek i często nawiązywał do niego w autorskich kompozycjach, które zapoczątkowały nowy styl w muzyce jazzowej – bebop. Określenie „another planet” symbolizuje z kolei muzykę jazzową, która jest innym światem, inną planetą w kontekście muzyki poważnej. Nie ze względu na harmonię, która jest wspólna dla obu gatunków, lecz na stosunek do czasu i sposobu realizacji zapisanego rytmu.

W przypadku Birds From Another Planet nie mamy do czynienia z płytą, która jest zbiorem różnych utworów, mniej lub bardziej ze sobą powiązanych. To album-dzieło podzielone na siedem części. A raczej kompozycja-konstrukcja, nad którą pracowałeś dwa i pół roku w ramach studiów doktoranckich.

Kompozycja Birds From Another Planet jest z jednej strony siedmioczęściowym utworem, dla którego wspólnym mianownikiem, koncepcją, jest oparcie każdej części na jednej skali symetrycznej Oliviera Messiaena. Natomiast poszczególne części utworu utrzymane są w różnych stylach jazzowych, dlatego każda z części może istnieć samodzielnie, jako osobny utwór.

Pragnę podkreślić, że muzycy biorący udział w nagraniach musieli zmierzyć się z zupełnie nowymi skalami, z nowym brzmieniem, barwą czy kolorem w improwizacji i akompaniamencie, ponieważ poszczególne skale były traktowane jako osobne centra tonalne. Każdy z nich musiał zmierzyć się z nową symboliką akordową. Są prawdziwymi superbohaterami! Dziękuję im wszystkim, a także osobom zaangażowanym na każdym etapie tworzenia tej płyty. W szczególności Dionizemu Piątkowskiemu, który od wielu lat mocno wspiera nasze weezdobowe środowisko muzyczne.

Birds From Another Planet jest projektem stworzonym wyłącznie dla celów naukowych czy może planujesz go rozwijać w ramach koncertów? Rozwijać, bo jeśli to jazz, to nie wyobrażam sobie, by myśl, którą zapisałeś, nie ewoluowała na scenie.

Chciałbym bardzo zaprezentować tę kompozycję na koncertach na żywo, ponieważ jest to najlepszy rodzaj przeżywania muzyki i sztuki. Być może byłoby mi łatwiej w innym miejscu na ziemi wykonywać moją kompozycję, ponieważ w Polsce nadal nie mamy rozwiniętej tradycji orkiestr jazzowych i big-bandów, jako prężnie działających zespołów-instytucji. Chociaż widzę światełko w tunelu, że wspomnę chociażby o Big Bandzie Śląskim czy Szczecin Philharmonic Big Band, które działają regularnie przy dużych instytucjach kultury. Natomiast to nadal za mało. Podejmuję próby organizacji takich koncertów, ale często barierę dla wielu organizatorów stanowią finanse, z uwagi na fakt, że jest to duży zespół i każdy nawet najmniejszy koszt wzrasta kilkakrotnie. W Birds From Another Planet zostawiłem sporo miejsca na swobodną improwizację, dlatego ta kompozycja nigdy nie zabrzmi tak samo.

Zacząłeś edukację od muzyki poważnej, później pojawił się jazz, a teraz jako świadomy już wykonawca i badacz łączysz te dwa światy.

Oba muzyczne światy, a w przypadku muzyki jazzowej również gatunki pokrewne, są mi osobiście bardzo bliskie. To one są dla mnie głównym źródłem inspiracji. Na bazie obu muzycznych światów staram się tworzyć coś własnego.

Przed tobą także debiut w postaci książki o tym samym tytule. Jest swego rodzaju dopełnieniem płyty?

Podczas pierwszego lockdownu odkryłem swoją nową pasję do książek fotograficznych i artystycznych. Przekonuje mnie ta forma sztuki, dlatego postanowiłem połączyć przy okazji mojego największego artystycznego przedsięwzięcia Birds From Another Planet muzykę z artbookiem, który będzie dopełnieniem całości. Nie wiem, kiedy i czy kiedykolwiek będę miał możliwość zrealizować ponownie tak duży projekt, dlatego chciałbym wykorzystać ten czas możliwie jak najlepiej.

Książka ma na celu edukację?

Książka oczywiście będzie posiadać walor edukacyjny, ale nie chcę, aby to były suche naukowe fakty. Zależy mi na tym, aby książka posiadała również walory artystyczne, aby żyła, aby odbiorca bez muzyki poczuł w niej emocje, przeżycia. W tym niewątpliwie pomaga mi Andrzej Dobosz – znakomity i wielokrotnie nagradzany projektant, zdobywca m.in. Polish Graphic Award w kategorii książek. Chciałbym oddziaływać nie tylko na osoby interesujące się jazzem i muzyką poważną, ale również melomanów czy amatorów muzyki. Z taką dewizą pomalutku rozpoczynam kolejny projekt.

Tagi w artykule:

Powiązane artykuły

polecane

newsletter

Strona JazzPRESS wykorzystuje pliki cookies. Jeżeli nie wyrażasz zgody na wykorzystywanie plików cookies, możesz w każdej chwili zablokować je, korzystając z ustawień swojej przeglądarki internetowej.

Polityka cookies i klauzula informacyjna RODO