JAZZtrzębie, czyli festiwal wielu kultur
Historia festiwalu sięga roku 2014, kiedy w Jastrzębiu-Zdroju plenerowym koncertem rozpoczęto obchody Międzynarodowego Dnia Jazzu. Jak wspomina jednak Przemysław Strączek, dyrektor artystyczny festiwalu, pomysł organizacji większej imprezy chodził mu po głowie już w pierwszych latach XXI wieku, kiedy tworzące się na bazie lokalnego środowiska jazzowego zespoły zaczęły pojawiać się na festiwalowych scenach i zdobywać nagrody w ogólnopolskich konkursach.
mat. organizatora
Przypomnijmy: z Jastrzębiem związani byli wówczas m.in. wibrafonista i perkusista Irek Głyk, basista Marcin Bożek oraz puzonista Kuba Moroń. Pomysł powoli dojrzewał, a wszystko nabrało tempa, gdy pojawiło się oczywiste skojarzenie: „przyszło mi na myśl, że nazwa miasta, w którym mieszkam, z którego pochodzę, fonetycznie łączy się ze słowem jazz. I w tym momencie pomyślałem, że fajnie byłoby zorganizować wydarzenia pod takim właśnie hasłem” – wspomina Przemek Strączek.
mat. organizatora
Od samego początku znakiem rozpoznawczym JAZZtrzębia było łączenie ze sobą czasem skrajnie odmiennych kultur. Przełomowym momentem był tu rok 2016 i druga oficjalna edycja festiwalu, podczas której ta wielokulturowość objawiła się wyjątkowo barwnie. Hiszpania, Meksyk, Singapur, Chiny, Senegal, Kolumbia i oczywiście Polska – to kraje, które były tego roku licznie reprezentowane. Sam Przemek Strączek wspomina to tak: „łączy się to trochę z moim osobistym doświadczeniem, bo ja nie czuję swoich korzeni. Urodziłem się w miejscowości, która jest sztucznym tworem. Może dlatego bardzo cenię te połączenia różnych tradycji kulturowych”.
Dość spektakularnym przedsięwzięciem, będącym wynikiem tych doświadczeń, była realizacja klipu, który w roku 2021 stał się zarówno elementem promocyjnym festiwalu, jak i manifestacją specyfiki górniczego miasta. Klip zrealizowano w starej łaźni Moszczenica, przeznaczonej do rozbiórki. Podczas nagrania Przemkowi Strączkowi towarzyszyła pochodząca z Tajwanu Chiao-Hua Chang, grająca na matoquin – tradycyjnym instrumencie strunowym, o charakterystycznym wschodnim brzmieniu. Zderzenie wschodniej egzotyki i zachodniej muzycznej kultury, zwłaszcza rozimprowizowanej jazzowej formy, w scenerii fabrycznej hali robi niezwykle mocne wrażenie.
mat. organizatora
W kolejnych latach organizatorzy festiwalu, realizując programowe wyzwania, współpracowali z różnymi instytucjami i organizacjami. Wspomnieć tu należy o Fundacji Harmonicznego Chaosu (2017) i Stowarzyszeniu Muzycznym Śląski Klub Jazzowy (2018). Koncertowe działania wychodziły także poza Jastrzębie-Zdrój, np. do pobliskich Pawłowic. Festiwal rozrastał się i programowo ubogacał dzięki zapraszaniu do Jastrzębia gwiazd nie tylko z Polski, ale również ze świata. Wśród nich znaleźli się: Andy Shepard (2019), Wolfgang Muthspiel (2021), Gilad Hekselman (2017), Kristjan Randalu (2022) i David Doruzka (2020). Zgodnie z ideą wielokulturowości nie brakowało także artystów np. z Chin (Xu Fengxia), Senegalu (Kandara Diebaté) czy Brazylii (Adriano Trindade).
Festiwal JAZZtrzębie po ośmiu latach istnienia stał się nie tylko rozpoznawalnym na mapie jazzowej Polski wydarzeniem dla publiczności, ale także ważnym – z własną historią i renomą – miejscem promocji muzyki jazzowej ze świata i z kraju. O JAZZtrzębiu się pisze i mówi wśród jazzowych gitarzystów, bo choć profilowanie na konkretny instrument nie było zapewne celem Przemka Strączka, to jednak fakt, że on sam jest uznanym w Polsce gitarzystą, musiało jakoś wpływać na jego decyzje programowe i organizacyjne. Niewątpliwym sukcesem festiwalu jest to, że wśród wielu jazzowych imprez w kraju udało się wypracować odmienny i oryginalny profil stylistyczny. Niewielu twórcom tego typu lokalnych festiwali ta sztuka się udaje. Przemkowi Strączkowi się udało.
Autor: Andrzej Winiszewski
Felieton powstał jako część projektu Jazzowa Mapa Polski realizowanego przez Fundację EuroJAZZ. W ramach projektu powstają także audycje i wywiady w RadioJAZZ.FM
Przesłuchaj wszystkie podcasty z projektu: LINK
Rozmowa Piotra Wickowskiego
Podcast z audycji Andrzeja Winiszewskiego:
