Kanon Jazzu

John Lewis - Jazz Abstractions: Compositions By Gunther Schuller And Jim Hall

Obrazek tytułowy

Album „Jazz Abstractions…” jest historyczną szaradą już od samego tytułu. Jest umieszczany przez wielu w dyskografii Johna Lewisa, głównie w związku z graficznym układem okładki sugerującej jego wiodącą rolę w tym wydawnictwie – „John Lewis Presents Contemporary Music”. Faktyczny udział pianisty ograniczony jest jednak do roli producenta i nieokreślonego i nieuwzględnionego na okładce wkładu w przygotowanie kompozycji, firmowanych w większości nazwiskiem Gunthera Schullera. Gdyby stosować oceny racjonalne, nie powinien się jednak również znaleźć w jazzowych dyskografiach Schullera, bowiem on sam nie gra w żadnym z utworów, a jest jedynie kompozytorem większości kompozycji. To jednak jeszcze nie koniec tej układanki.

Gunther Schuller jest kompozytorem, ale otwarcie przyznaje, że swoje kompozycje wzorował na tematach Theloniousa Monka – „Criss Cross” i Johna Lewisa – „Django”. Czy zatem „Jazz Abstractions…” powinno znaleźć miejsce w jego dyskografii?

A może album trzeba umieścić w zbiorze płyt Erica Dolphy’ego, bo to on gra na flecie, klarnecie basowym i saksofonie altowym w największej ilości kompozycji umieszczonych na płycie. Są też tacy, którzy wiążą album z postacią Jima Halla, to jednak wymaga głębszej muzycznej wiedzy i powiązania stylistycznego części trzecionurtowej muzyki z niezwykle dla niej istotną postacią Jimmy’ego Giuffre i jego albumem „Jimmy Giuffre 3” z 1957 roku z udziałem Jima Halla, który w drugiej połowie lat pięćdziesiątych był jedną z kluczowych postaci poszukujących artystycznego połączenia amerykańskiego jazzu z muzyką klasyczną z Europy.

Znam również ludzi, w szczególności fanatycznych wyznawców kultu Ornette Colemana, dla których każdy album z jego udziałem staje się jego własną płytą, tak więc „Jazz Abstractions…” w tym wypadku stałaby się albumem Ornette Colemana. Istotny jest też udział niezbyt często grywającego w przypadkowych składach Billa Evansa.

Wbrew temu wszystkiemu, kluczową wydaje się być dla tej płyty jedna kompozycja, którą przygotował i starannie zaaranżował Jim Hall – „Piece For Guitar And Strings” – fragment muzyki, który jest jednym z najbliższych spełnienia idei Trzeciego Nurtu – twórczego połączenia jazzu i muzyki klasycznej, co w zasadzie udać się nie mogło, głównie ze względu na zbyt mało cech wspólnych obu muzycznych stylów. Tu jednak prawie się udało. Klasyczny kwartet smyczkowy doskonale zintegrował się z jazzową sekcją. Momentami jazzowy puls nie jest potrzebny, a Scott LaFaro staje się częścią sekcji smyczkowej. W tej kompozycji nie ma również miejsca dla perkusji, to istotna innowacja w jazzowym świecie 1960 roku.

Pomimo starannego zaplanowania muzyce nie brakuje spontaniczności, w szczególności za sprawą improwizacji Ornette Colemana. W wielu źródłach można odnaleźć relacje z sesji nagraniowych opowiadające o tym, jak muzycy grali kilka razy Colemanowi swoje partie, a ten włączał się do akcji dopiero wtedy, kiedy uznał, że ma pomysł na swój udział w nagraniu.

Publiczne uznanie kompozycji „Criss-Cross” przez Gunthera Schullera za arcydzieło, a także sukces koncertowy i nagraniowy jego wariacji na temat tego utworu pomogło utrzymać się Theloniousowi Monkowi na powierzchni w niełatwym dla niego roku 1960. Biografom nie udało się ustalić, czy Monk kiedykolwiek słyszał na żywo wariacje na temat „Criss-Cross”, ale z pewnością ich opracowanie dowiodło, że był on nie tylko pianistą, ale również, a może nawet przede wszystkim genialnym kompozytorem, jeśli ktoś jeszcze tego w 1960 roku nie rozumiał, a takich było wielu.

„Jazz Abstractions…” to muzyka ponad podziałami. Doskonały Jim Hall, pozostający w cieniu Bill Evans, wnoszący odrobinę szaleństwa Ornette Coleman i Eric Dolphy, dla mnie doskonały i nie rozumiem czemu niedoceniany w tym towarzystwie Eddie Costa (posłuchajcie tego albumu poszukując dźwięków wibrafonu…) i wielki nieobecny instrumentalnie – architekt całości Gunther Schuller.

RadioJAZZ.FM poleca!
Rafał Garszczyński
Rafal[malpa]radiojazz.fm

  1. Abstraction
  2. Piece For Guitar And Strings
  3. Variants On A Theme Of John Lewis (Django): Variant I
  4. Variants On A Theme Of John Lewis (Django): Variant II
  5. Variants On A Theme Of John Lewis (Django): Variant III
  6. Variants On A Theme Of Thelonius Monk (Criss-Cross): Variant I
  7. Variants On A Theme Of Thelonius Monk (Criss-Cross): Variant II
  8. Variants On A Theme Of Thelonius Monk (Criss-Cross): Variant III
  9. Variants On A Theme Of Thelonius Monk (Criss-Cross): Variant IV

John Lewis

Jazz Abstractions: Compositions By Gunther Schuller And Jim Hall

Format: CD

Wytwórnia: Atlantic / Rhino / Warner

Numer: WPCR-27208 (SD 1365)

Ornette Coleman – as (1, 6-9),

Eric Dolphy – fl (3-9), b cl (6-9), as (6-9),

Robert DiDomenica – fl (3-5),

Jim Hall – g (1-5),

Bill Evans – p (3-5),

Eddie Costa – vib (3-5),

Scott LaFaro – b (1-5),

George Duvivier – b (3-5),

Alvin Brehm – b (1),

Stick Evans – dr (1, 3-5),

The Contemporary String Quartet (Charles Libove – viol, Roland Vamos – viol, Harry Zaratzian – viola, Joseph Tekula – cello) (1-5),

Alfred V. Brown – cello (2),

polecane

newsletter

Strona JazzPRESS wykorzystuje pliki cookies. Jeżeli nie wyrażasz zgody na wykorzystywanie plików cookies, możesz w każdej chwili zablokować je, korzystając z ustawień swojej przeglądarki internetowej.

Polityka cookies i klauzula informacyjna RODO